Afstand overbruggen

COVID-19, digitalisering onderwijs en nieuwe mogelijkheden voor thuiszitters

Sinds de uitbraak van COVID-19 staat afstandsonderwijs in het brandpunt van de belangstelling. Tijdens de scholensluitingen moest het hele onderwijsproces noodgedwongen op afstand plaatsvinden en is een snelle digitalisering van het onderwijs op gang gekomen. Als gevolg hiervan is afstandsonderwijs als mogelijke oplossing voor de thuiszittersproblematiek naar voren gebracht. OCW heeft in dit verband gevraagd om een onderzoek naar afstandsonderwijs als tijdelijke maatwerkoplossing gericht op terugkeer naar fysiek onderwijs.

Het onderzoek heeft als doel:

• Inventariseren welke (juridische) knelpunten er zijn bij de lopende initiatieven die afstandsonderwijs verzorgen als maatwerkinstrument voor leerlingen die relatief of absoluut verzuimen;
• Inventariseren op welke wijze thuiszitters die afstandsonderwijs volgen worden gemonitord op hun voortgang in hun (school)ontwikkeling;
• Beknopte handreiking ontwikkelen waarin uitgelicht: waar (eventueel) nieuwe wet- of regelgeving nodig is, waar eventueel verduidelijking nodig is of waar aansluiting met aanpalende regelgeving nodig is.

Ervaren knelpunten worden geïnventariseerd bij initiatieven van afstandsonderwijs voor thuiszitters met het oog op teruggeleiden naar fysiek onderwijs. Op basis hiervan doen we drie aanbevelingen.

1. Variawet: meer voorlichting en periodieke evaluatie

De Variawet, uitgewerkt als beleidsregel, biedt een directe oplossing voor leerlingen die thuiszitten. Er is echter meer algemene voorlichting nodig over de Variawet. Ook adviseren we periodieke evaluatiemomenten tussen schoolbesturen, (vertegenwoordigers van) samenwerkingsverbanden, OCW en Inspectie zodat meer eenduidigheid ontstaat in de toepassing, de duur en het effect ervan. Tot slot adviseren we bij toekomstige voorlichting en afstemming, (verscheidenheid aan) toepassingen van de Variawet op de agenda te zetten.

2. Bekostiging: overdraagbare budgetten

Besteed aandacht aan verheldering van vraagstukken op het vlak van publiek-private samenwerking en regionale verschillen. Dit helpt onderwijsinstellingen en samenwerkingsverbanden. Zorg dat het budget van de school waar leerlingen staan ingeschreven, meegaat naar de locatie waar les wordt gegeven (fysiek of op afstand) en daar ingekocht kan worden. De leerlingen hebben hier baat bij. Stel hierbij zo min mogelijk grenzen ten aanzien van regio’s en type inkopende partijen (publiek/privaat).

3. Verantwoordelijkheidsverdeling: tripartite overeenkomst tussen ouders en aanbieders

Bevoegd gezag heeft bepaalde verantwoordelijkheden voor ingeschreven leerlingen. Het vastleggen van verantwoordelijkheden tussen de betrokken actoren bij afstandsonderwijs, vraagt om nadere doordenking en inkadering van het juridisch instrumentarium. Een model daarvoor is bijvoorbeeld een tripartite overeenkomst tussen bevoegd gezag, ouders en aanbieders/initiatieven van afstandsonderwijs.

Meer informatie

Van der Berg, E., Van Binsbergen, M., Krepel, A. en Huisman, P. (2022). Afstand overbruggen. Ervaren knelpunten bij afstandsonderwijs aan thuiszitters geregistreerd als absoluut of relatief verzuim. Amsterdam: SEO.

Dit onderzoek is uitgevoerd onder leiding van SEO-Economisch onderzoek in samenwerking met Kohnstamm Instituut en Erasmus Universiteit Rotterdam.

Contactpersonen
SEO-Economisch onderzoek: Emina van den Berg
Kohnstamm Instituut: Marion van Binsbergen
Erasmus Universiteit Rotterdam: Pieter Huisman

Zie ook

Van Binsbergen, M.H., Pronk, S., Van Schooten, E., Heurter, A. & Verbeek, F. (2019). Niet thuisgeven. Schooluitval vanuit het perspectief van leerlingen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. (Rapport 1030, projectnummer 20774)

Kamerbrief over verzuimcijfers 2020-2021 en verzuimaanpak