Eindrapport onderzoek Amsterdamse Familie Scholen

De aanpak van de Amsterdamse Familie School lijkt bij te dragen aan het vergroten van de leefwereld van leerlingen en het verbeteren van hun welbevinden. Ook lijkt het te lukken om ouderbetrokkenheid te vergroten en armoede gericht te lijf te gaan. Dat blijkt uit recent langlopend onderzoek van de UvA, Kohnstamm Instituut en de HvA. Een Amsterdamse Familie School biedt brede ondersteuning aan leerlingen en hun ouders. Hiervoor wordt samengewerkt met maatschappelijke instellingen op verschillende beleidsterreinen, zoals armoedebestrijding, jeugd, zorg, sport en de wijk. Ouders of verzorgers kunnen op of vlakbij de school terecht bij een servicepunt, waardoor de stap naar hulpverlening snel kan worden gezet.

Ruben Fukkink (Lector Pedagogiek Hogeschool van Amsterdam): ”De familiescholen leveren winst op voor kind en gezin volgens leerlingen, ouders en de betrokken professionals. Het is een innovatieve aanpak waarbij de scholen het initiatief nemen om ervoor te zorgen dat de leefwereld van kinderen en gezinnen groter wordt, zodat leerlingen zich zo goed als mogelijk kunnen ontwikkelen.”

Wethouder Marjolein Moorman (Onderwijs en Armoedebestrijding): ”Het is heel mooi om te zien hoe de Amsterdamse Familie School is gegroeid en in de afgelopen jaren een steeds grotere rol speelt in het bestrijden van kansenongelijkheid in de stad. Door deze aanpak kunnen we kinderen en gezinnen een betere toekomst bieden. In Amsterdam is het aantal Familie Scholen enorm gegroeid en ook andere steden nemen het concept.”

Amsterdamse Familie School

De thuissituatie waarin een kind opgroeit, de buurt waarin kinderen wonen, stress bij de ouders: het kan allemaal van invloed zijn op de onderwijskansen van een kind of jongere. Sommige leerlingen hebben daarom meer dan een goede school nodig om tot leren te komen. Daarom is het college van B en W in 2019 gestart met tien Amsterdamse Familie Scholen, die meer steun aanbieden, zodat kinderen het beste uit zichzelf kunnen halen. Door te investeren in de samenwerking met andere hulpverleners en ook te kijken naar de leefomgeving van het hele gezin, kunnen ouders en kinderen betere ondersteuning krijgen.

Resultaten onderzoek

De Amsterdamse Familie School is in de periode 2019-2023 onderzocht door een samenwerking van de Universiteit van Amsterdam, de Hogeschool van Amsterdam en het Kohnstamm Instituut. Een algemeen beeld dat op basis van dit onderzoek naar voren komt, is dat de aanpak het welbevinden van leerlingen lijkt te verbeteren en hun leefwereld lijkt te vergroten: leerlingen komen in aanraking met nieuwe activiteiten binnen en buiten school. Ouders kunnen op school geholpen worden, zijn vaker op school aanwezig en ontwikkelen daardoor een sterkere relatie met de school van hun kind. Ook zijn ouders door deze aanpak beter op de hoogte van wat zich op school afspeelt, en de school zelf is beter op de hoogte van de thuissituatie.

Lessen uit het onderzoek

Het eerste jaar van het onderzoek heeft laten zien dat sommige scholen moeite hadden met het opzetten van een aanpak gericht op armoedebestrijding. Dit is een belangrijk onderdeel van de familieschool. Het geeft gezinnen perspectief op bestaanszekerheid. Scholen en onderzoekers van het Lectoraat Armoede Interventies van de HvA hebben daarom gezamenlijk ingezet om de aanpak op een aantal scholen verder vorm te geven. Uit de evaluatie blijkt dat dit is gelukt. Signalen van armoede worden op de Familie School beter in kaart gebracht, door intakegesprekken te plannen of door inzet van sleutelfiguren. Ook zorgt de aanpak ervoor dat ouders de benodigde ondersteuning beter weten te vinden. De school is een laagdrempelige plek geworden om vragen te stellen over bijvoorbeeld financiën of andere vragen waarmee ouders geholpen kunnen worden.

Van project naar beweging

De gemeente Amsterdam is bij de start begonnen met een pilot op acht basisscholen en twee middelbare scholen. Nu worden er ruim veertig scholen (po en vo) ondersteund om aan de slag te gaan met de Familie School aanpak. Ook vanuit het Samenwerkingsverband VO en het schoolbestuur ontvangen scholen ondersteuning. Dat betekent een forse schaalvergroting. De gemeente Amsterdam heeft daarom een projectteam beschikbaar gesteld om de scholen te faciliteren. Dit team biedt alle nieuwe en bestaande familiescholen de helpende hand om zichzelf de komende jaren verder te ontwikkelen als Familie School.

Vervolgonderzoek

De Hogeschool van Amsterdam gaat samen met Kohnstamm Instituut ook de nieuwe lichting Amsterdamse Familie Scholen onderzoeken. Er wordt gekeken naar de meerwaarde van de Familie Scholen met een evaluatieonderzoek. Lees hier meer over het vervolgonderzoek.

Meer informatie

Vaessen, A., De Wit, M., Mak, J., Kruithof, M., Schoorl, R. & Fukkink, R. (2023). Evaluatie van de Amsterdamse Familie School. Universiteit van Amsterdam.

Contactpersoon: Annabel Vaessen

Zie ook:
Samenvatting van het onderzoek naar de Amsterdamse Familie School
Eindrapportage van het actieonderzoek naar de Amsterdamse Familie School

Persbericht Universiteit van Amsterdam
Persbericht Hogeschool van Amsterdam
Persbericht Gemeente Amsterdam

Nieuwsbericht in Het Parool
Nieuwsbericht in Amsterdams Dagblad

Samenwerkingspartners:
Universiteit van Amsterdam
Hogeschool van Amsterdam