Groepsgerichte extra ondersteuning in het reguliere vo

Hoe kan groepsgerichte extra ondersteuning leerlingen met ondersteuningsbehoeften helpen om binnen het reguliere vo, zo thuisnabij mogelijk en zonder onderbrekingen een diploma te halen?

Passend onderwijs

Sinds 2014 is de Wet passend onderwijs in werking getreden. Het doel van passend onderwijs is dat alle leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben onderwijs krijgen op een school die past bij hun behoeften. Op basis van de wet krijgen samenwerkingsverbanden van schoolbesturen een budget waarmee ze op regionaal niveau passend onderwijs verzorgen.

Groepsgerichte extra ondersteuning voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften

Op sommige reguliere vo-scholen binnen swv Nieuwe Waterweg Noord V(S)O (NWN) krijgen leerlingen met ondersteuningsbehoeften groepsgerichte extra ondersteuning. swv NWN biedt hiervoor vier zogenaamde groepsarrangementen:

• Groeiklas;
• Lwo+;
• VSO in VO;
• Intermezzo 2.0.

Met deze groepsarrangementen krijgen leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften samen les, binnen het reguliere onderwijs. Vaak gebeurt dit in een kleine klas en is er meer ondersteuning voor de leerlingen.

Groepsarrangementen in kaart

In opdracht van swv NWN bracht Kohnstamm Instituut de ervaringen met en de opbrengsten van deze groepsarrangementen in kaart. Hoe verloopt de schoolloopbaan van leerlingen die groepsgerichte ondersteuning krijgen? Wat werkt er goed in de ondersteuning van leerlingen? Wat helpt leerlingen en zijn er verbeterpunten? We analyseerden schoolloopbaandata en spraken met schoolleiders, zorgcoördinatoren, docenten, ouders en (oud)leerlingen op zes scholen.

Uit de resultaten blijkt dat de groepsarrangementen voor veel leerlingen een mogelijkheid bieden om hun schoolloopbaan op een reguliere school, zo thuisnabij mogelijk, succesvol te doorlopen. Met de extra ondersteuning lukt het vaak om deze leerlingen binnen het reguliere vo een diploma te halen.

Leerlingen voelen zich door de ondersteuning beter begrepen door leraren. Ze voelen zich zelfverzekerder en gemotiveerder. Ook wordt binnen meerdere arrangementen gezien dat leerlingen persoonlijke groei doormaken, die vaak door ouders en leerlingen wordt toegeschreven aan het arrangement.

Succesfactoren

De vier groepsarrangementen verschillen van elkaar, zowel qua doelgroep als opzet. Toch noemen professionals, ouders en (oud)leerlingen op de verschillende scholen grotendeels dezelfde elementen die volgens hen bijdragen aan het succes van de groepsarrangementen:

• Een vertrouwde sfeer op school;
• Kleine klassen;
• Een klein docententeam;
• Een peergroup voor leerlingen;
• Een sterke ondersteuningscultuur binnen de school;
• Nauwe onderlinge samenwerking tussen professionals op school;
• Voldoende tijd voor begeleiding;
• Expertise binnen het team;
• Korte lijnen tussen professionals en ouders.

Belemmeringen en verbeterpunten

In de gesprekken met professionals, ouders en leerlingen kwamen ook belemmerende factoren ter sprake. Deze verschilden per groepsarrangement. Op basis van belemmeringen die bij meerdere groepsarrangementen ter sprake kwamen, zien we de volgende algemene verbeterpunten:

• Realiseren van een doorgaande lijn naar de bovenbouw, bijvoorbeeld door de mogelijkheid om arrangementen te kunnen verlengen;
• Een passende plek voor leerlingen die toch niet op hun plek zijn binnen een groepsarrangement, bijvoorbeeld door samenwerking met het vso;
• Het versterken en uitbreiden van expertise binnen het team;
• Verminderen van stigmatisering binnen de school, zowel onder professionals als medeleerlingen;
• Betere informatievoorziening en betere vindbaarheid voor ouders.

De uitkomsten uit dit onderzoek bieden concrete aanknopingspunten voor swv NWN. In een breder perspectief bieden zij waardevolle informatie voor andere samenwerkingsverbanden en scholen die op een soortgelijke wijze groepsgerichte extra ondersteuning willen bieden. De uitkomsten zijn uitgebreid terug te lezen in het onderzoeksrapport en staan samengevat in dit factsheet.

Meer informatie

De Wit, M., Stronkhorst, E., Lalihatu, E., Leprêtre, C. & Van der Veen, I. (2023). Groepsarrangementen in het reguliere VO. Onderzoek naar groepsgerichte extra ondersteuning voor leerlingen in het reguliere VO binnen Samenwerkingsverband Nieuwe Waterweg Noord V(S)O. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. Rapport 1109.

Contactpersoon: Merel de Wit

Samenwerkingspartner: Samenwerkingsverband Nieuwe Waterweg Noord