Kansen op en effecten van kleuterbouwverlenging

Kans op en effecten van kleuterbouwverlenging

Verlenging van de kleuterperiode verkleint ontwikkelingsachterstand niet

Verlenging van de kleuterperiode lijkt geen goede remedie tegen ontwikkelingsachterstanden in het basisonderwijs. Kleuterbouwverlenging kost de leerling een extra jaar, terwijl het in groep 8 geen voordeel meer oplevert. Bovendien is het een dure maatregel.

Bij jongere leerlingen minder terughoudendheid bij kleuterbouwverlenging

Bij kleuterbouwverlenging blijven leerlingen ongeveer een jaar langer in groep 2, omdat de leerkracht veronderstelt dat zij in cognitief en/of sociaal-emotioneel opzicht nog niet ver genoeg zijn in hun ontwikkeling om te starten met leren lezen en rekenen in groep 3.

Bij jonge leerlingen is de kans op kleuterbouwverlenging ruim tweeëneenhalf keer groter dan bij oudere leerlingen. Hoe jonger een leerling, hoe groter de kans dat deze nog niet toe is aan de overgang naar groep 3. Voor de jonge leerlingen betekent langer kleuteren geen doublure, hoewel zij wel bijna een jaar langer kleuteren.

Er is voor zowel jonge als oudere leerlingen geen relatie gevonden tussen de kans op kleuterbouwverlenging en etnische herkomst, het gescheiden zijn van ouders, de mate van stedelijkheid van de omgeving van de school, en de sociale en etnische samenstelling van de klas. Voor de oudere leerlingen is er daarnaast geen verband met sekse en opleidingsniveau van de ouders, en of het kind een zorgleerling is. Deze achtergrondkenmerken hangen voor jonge leerlingen wel samen met kleuterbouwverlenging.

De kans op kleuterbouwverlenging voor jonge leerlingen is wel groter wanneer de ouders laagopgeleid zijn en wanneer de leerling een zorgleerling is. Voor zowel jonge als oudere leerlingen neemt de kans op kleuterbouwverlenging toe als zij uit een gezin komen waar meerdere problemen spelen. Ook geldt voor beide groepen dat hoe beter de leerling het Nederlands beheerst, hoe kleiner de kans is op langer kleuteren. Voor jonge leerlingen is dit in sterkere mate het geval dan voor oudere leerlingen. Jonge jongens hebben een grotere kans op verlenging van de kleuterperiode dan jonge meisjes.

Sekse en ouderlijk opleidingsniveau spelen mogelijk een te grote rol bij jonge kleuterbouwverlengers

Effecten van kleuterbouwverlenging verschillen nauwelijks naar etnische herkomst of opleidingsniveau van ouders. Er is geen bewijs gevonden voor de aanname dat langer kleuteren juist voor leerlingen met laagopgeleide ouders of met een migratieachtergrond positief is. Terwijl jonge jongens vaker kleuterbouwverlenging krijgen net als kinderen van laagopgeleide ouders, is er tussen jongens en meisjes geen verschil in effect. Achtergrondkenmerken als sekse en ouderlijk opleidingsniveau spelen mogelijk dus een te grote rol bij jonge kleuterbouwverlengers.

Derde van drie deelstudies, gefinancierd door NRO: Sleutelmomenten jonge kind. Wat is een goed aanbod voor doelgroepkinderen?

Meer informatie:

Contactpersoon: Ineke van der Veen, tel 020-5251301

Zie ook:

Veen, A., Veen, I. van der, Karssen, M., Weijers, D. (2019).  Sleutelmomenten jonge kind. Wat is een goed aanbod voor doelgroepkinderen? Drie deelonderzoeken gebundeld.  Amsterdam: Kohnstamm Instituut. .