Onbenut potentieel van jongeren in een kwetsbare positie

Onderzoeksvragen

Het onderzoek, dat in opdracht van het ministerie van SZW plaatsvond, beoogt een overzicht te geven van de kennis omtrent onbenut potentieel van jongeren in een kwetsbare positie. Met potentieel wordt in dit geval meer specifiek leerpotentieel bedoeld. Met leerpotentieeltests wordt niet alleen het bereikte zelfstandig prestatieniveau gemeten, maar ook het niveau dat na het gebruik maken van hulp bereikt kan worden.

Leerpotentieel kan niet worden gemeten met traditionele, statische tests. Door  hulp of training te bieden worden de tests interactief. Het inventariseren van deze interactieve of dynamische tests is ook een oogmerk van het onderzoek.

Literatuursearch, raadpleging experts en interviews

Er is een literatuursearch uitgevoerd op basis van zoektermen en auteursnamen. Daarnaast zijn experts op het gebied van leerpotentieel geraadpleegd en zijn er gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de Vo-raad en Mbo-raad en onderwijsinstellingen die actief zijn in het ondersteunen van kwetsbare jongeren.

Bijdrage leerpotentieelmetingen aan voorspellende waarde varieert

Leerpotentieelmetingen kunnen substantieel bijdragen aan de voorspellende waarde van traditionele, statische metingen (predictieve validiteit). De mate waarin varieert nogal. Ook zijn er aanwijzingen dat hoog faalangstige kinderen en kinderen van ouders met lage opleidingsniveaus sterker profiteren van dynamische testprocedures, maar dit resultaat is niet in alle onderzoek teruggevonden.

Wel is het duidelijk dat onderbenutting, dat wil zeggen het lager presteren dan op grond van het intelligentieniveau wordt verwacht, samenhangt met sociaaleconomische status en etniciteit. Bij kinderen van ouders met lage opleidingsniveaus en allochtone kinderen is vaker sprake van onderbenutting dan bij autochtone kinderen en kinderen met hoogopgeleide ouders. Het afnemen van een leerpotentieeltest kan dit laten zien.

Uit de inventarisatie van instrumenten voor het meten van leerpotentieel kwam echter naar voren dat leerpotentieeltests vaak een puur experimenteel karakter hebben en eigenlijk alleen voor onderzoeksdoeleinden worden ingezet. Deze zijn eigenlijk niet direct in de praktijk bruikbaar. Er zijn wel enige tests voor handen waar bijvoorbeeld van te voren op geoefend kan worden, maar dat zijn geen echte leerpotentieeltests in de zin van tests waarbij hulp beschikbaar is of een training wordt gegeven.

Meer informatie: 

Meijer, J., & Petit, R. (2019) Onbenut potentieel van jongeren in een kwetsbare positie. Rapport 1013.  Amsterdam: Kohnstamm Instituut. ISBN 978-94-6321-087-4. Opdrachtgever: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Contactpersoon: Joost Meijer, tel. 020-5251308, jmeijer@kohnstamm.uva.nl