Passend onderwijs in de praktijk

Vierde (laatste) ronde integrale casestudies

In het programma van de Evaluatie Passend Onderwijs zijn vijftien meerjarige casestudies uitgevoerd van 2016 tot en met 2019:

• 5 in het primair onderwijs ;
• 5 in het voortgezet onderwijs;
• 5 in het middelbaar beroepsonderwijs.

Deze rapportage bevat de bevindingen van de vierde (laatste) ronde integrale casestudies voor het primair en voortgezet onderwijs. Over de eerste, tweede en derde ronde zijn afzonderlijke rapporten verschenen, deze betreffen de situatie in de cases in 2016, 2017 en 2018.

In deze ronde zijn interviews gevoerd met de directeuren van samenwerkingsverbanden, bestuurders, schoolleiders, intern begeleiders (po) of ondersteuningscoördinatoren (vo) en leraren. Er is vooral teruggekeken naar:

• Wat heeft passend onderwijs volgens de betrokkenen uit de cases nu feitelijk veranderd?
• In hoeverre zijn gestelde doelen bereikt?
• Hoe wordt geoordeeld over de werking van de beleidsinstrumenten die zijn ingezet en over rolverdelingen?

Wat heeft passend onderwijs veranderd?

Dit rapport laat (opnieuw) zien dat het voor de beoordeling van passend onderwijs uitmaakt welke positie diegene heeft binnen het geheel van betrokkenen. Ieder oordeelt vanuit eigen perspectief, taken en verantwoordelijkheden en komt daarmee tot eigen waarderingen. Wat daarbij opvalt, is dat directeuren van samenwerkingsverbanden vaker positieve veranderingen noemen als gevolg van passend onderwijs en overige respondenten vaker (ook) negatieve. Negatieve veranderingen die binnen alle respondentgroepen behalve de directeuren zijn genoemd zijn bijvoorbeeld: een toename van bureaucratie; een toename van de gedragsproblematiek van leerlingen; en dat leerlingen later naar het speciaal (basis)onderwijs of voortgezet speciaal onderwijs worden verwezen.

Een voorbeeld van een binnen alle respondentgroepen genoemde positieve verandering is dat er meer professionalisering heeft plaatsgevonden in scholen.

In hoeverre zijn gestelde doelen bereikt?

Er is onderscheid gemaakt tussen tien doelen (‘succesmaten’) van het passend onderwijsbeleid. De conclusie is dat de onderzochte samenwerkingsverbanden er (grotendeels) in slagen om een dekkend aanbod te realiseren en de middelen op een transparante wijze te verdelen en dat er sprake is van professionele ontwikkeling van leraren sinds de invoering van passend onderwijs. Echter, het laten afleggen van systematische verantwoording over de middelenbesteding lukt nog niet altijd en er zijn slagen te maken wat betreft verminderen van bureaucratie.

Hoe wordt geoordeeld over beleidsinstrumenten?

De antwoorden op de vraag hoe de betrokkenen aankijken tegen het stelsel waarbinnen passend onderwijs moet vormkrijgen zijn zeer divers. De belangrijkste conclusies zijn dat de meerderheid van de betrokkenen het samenwerkingsverband een goed instrument vindt om passend onderwijs efficiënt te organiseren en dat vrijwel alle betrokkenen achter het principe van zorgplicht staan. Er zijn echter belemmeringen in het onderwijsstelsel naar voren gekomen. Die maken duidelijk dat kleinere klassen en betere afstemming met jeugdzorg wenselijk is en er spanning bestaat tussen wat men wil bereiken en wat financieel mogelijk is. Dit laat zien dat bij passend onderwijs altijd een compromis moet worden gevonden tussen de brede verwachtingen die passend onderwijs heeft opgeroepen en de financiële kaders waar men het mee moet doen.

Meer informatie:

Deze publicatie maakt deel uit van het door het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek gefinancierde onderzoeksprogramma Evaluatie Passend Onderwijs (2014-2020). Dit is publicatie nr.69 in de reeks Evaluatie Passend Onderwijs.

Contactpersonen:

Annabel Vaessen – AVaessen@kohnstamm.uva.nl

Cissy Pater – CPater@kohnstamm.uva.nl

Zie ook :

Passend onderwijs in de praktijk deel 3

Passend onderwijs in de praktijk deel 2

Passend onderwijs in de praktijk deel 1

Eindrapport Evaluatie Passend Onderwijs

Samenwerkingspartners: Oberon