Procesevaluatie BuurtPraat
Online activiteitenprogramma voor ouderen met taal als middel voor verbinding
Online activiteitenprogramma voor ouderen met taal als middel voor verbinding
De Nederlandse samenleving vergrijst en de helft van alle ouderen voelen zich weleens eenzaam. Dat is niet gek, aangezien steeds meer ouderen alleen wonen: we willen zo lang mogelijk thuis wonen met behoud van autonomie en gepaste ondersteuning. De pandemie deed er afgelopen jaren een schep bovenop en meer ouderen leiden een geïsoleerd leven vanwege de kwetsbaarheid van hun gezondheid.
Het is daarom belangrijk bij de aanpak tegen eenzaamheid om initiatieven te richten op de doelgroep alleenwonende ouderen. BuurtPraat is gestart als pilot om alleenwonende ouderen online met elkaar te verbinden én te onderzoeken wat de opbrengsten zijn van een online interventie voor deze doelgroep.
Uit eerder onderzoek blijkt dat gezamenlijke taalactiviteiten, zoals taalspellen en verhalen vertellen, een bijdrage kan leveren aan het verminderen van gevoelens van eenzaamheid onder ouderen (De Greef et al., 2018). Om de impact van taalactiviteiten op eenzaamheid verder te verkennen, is BuurtPraat opgericht.
Binnen BuurtPraat is gekozen voor een lokale, laagdrempelige aanpak. Voor het initiatief werden ouderen uitgenodigd om vrijblijvend mee te doen aan online, gezamenlijke taalactiviteiten, begeleid door professionele trainers. De taalactiviteiten zijn gebaseerd op taalaanbod voor ouderen dat is ontwikkeld door © Alsare in het onderzoeksproject Zilveren Taalcompetenties dat Kohnstamm Instituut eerder uitvoerde, en aangepast om ingezet te kunnen worden in een digitale context. Emile Thuiszorg heeft het project uitgevoerd en het Kohnstamm Instituut heeft het geëvalueerd en een beknopt handboek uitgebracht over het initiatief.
Alle geïnterviewde deelnemers benoemen dat zij het prettig vonden om nieuwe contacten op te doen en specifiek om verhalen te delen en naar verhalen te luisteren van anderen. Een verhaal kan een herinnering zijn, een gedachte of een beleving tijdens de bijeenkomst.
“De manier zoals we het gedaan hebben vond ik het leukst. Bijvoorbeeld woorden invullen, zegswijze, spreekwoorden, en dat verbinden aan herinneringen over hoe veel keer je bijvoorbeeld verhuisd bent en wat je leukste huis en omgeving was. Dat soort dingen kwamen boven en iedereen zat altijd enthousiast te vertellen. Het sloot aan bij mijn interesses. Ik vond het leuk om op deze manier met taal bezig te zijn en van anderen te horen hoe zij het beleven.” – deelnemer BuurtPraat
De meeste deelnemers benoemen dat zij geen onderling contact zouden onderhouden als BuurtPraat zou stoppen. Het georganiseerde contact lijkt juist een uitkomst te bieden voor hen. De focus van het project lag daarnaast niet op taalverwerving, maar op de inzet van taal als middel om ouderen met elkaar te verbinden. Dat komt overeen met de ervaringen van deelnemers: De taalactiviteiten dragen bij aan plezier in en met taal, in plaats van iets nieuws leren.
BuurtPraat kon zo voorzien in een behoefte van ouderen om ervaringen, verhalen en herinneringen te delen. Deze 16-weekse pilot laat daarmee hoopvolle resultaten zien van een online-interventie voor ouderen die vraagt om vervolgonderzoek.
Dit initiatief is gezamenlijk tot stand gekomen met onze partner in dit project Emile Thuiszorg. Het initiatief is in 2020 geselecteerd voor het landelijke pioniersprogramma rondom fijn oud worden: Leven Lang Leven van Kennisland. In 2021 is het initiatief geadopteerd door welzijnsorganisatie Civic, die Buurtpraat voortzet.
Het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door ZonMw en het programma Eén tegen eenzaamheid, gefinancierd door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Stigt, A. van & Buisman, M. (2021). Procesevaluatie BuurtPraat. Sociale activiteiten voor ouderen met taal als middel voor verbinding. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. (Rapport 1074, projectnummer 30832)
Contactpersoon: Arwen van Stigt
Zie ook
Stigt, A. van & Buisman, M. (2021). Handboek BuurtPraat. Op avontuur met ouderen: een online pilot met taalactiviteiten. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. (Rapport 1072, projectnummer 30832)
Alsare (2019). Zilveren Taalcompetenties
Brouwer, J., Berg, van den, F., Knooihuizen, R., Loerts, H., & Keijzer, M. (2020). Can foreign language learning boost cognitive flexibility in late-life depression?. Poster session presented at BCN Winter Meeting 2020, Groningen, Netherlands.
Greef, M.P.V.M. de, Buisman, M., Kardol, M.J.M., Baan, L.M.H. van der.
Met medewerking van: Herbrink, G. en Spaans, A. (DSV Verzorgd Leven), Zessen, M. van (Alsare ontwikkeling en advies) Brand, R. van den (Stichting Vughterstede) en Jurgens, (Kohnstamm Instituut). Zilveren taalcompetenties. Ontwikkeling van innovatief taalaanbod voor oudere doelgroepen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. (Rapport 1004)
Jurgens, K. & Buisman, M. (2017). Zilveren taalcompetenties. Literatuurstudie naar de opbrengsten van taalinterventies voor ouderen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.
Nijmeijer, S. E., van Tol, M. -J., Aleman, A., & Keijzer, M. (2021). Foreign Language Learning as Cognitive Training to Prevent Old Age Disorders? Protocol of a Randomized Controlled Trial of Language Training vs. Musical Training and Social Interaction in Elderly With Subjective Cognitive Decline. Frontiers in Aging Neuroscience, 13, [550180]. https://doi.org/10.3389/fnagi.2021.550180
Samenwerkingspartners:
Emile Thuiszorg
Civic Amsterdam
Leven Lang Leven
Over/Nieuw
Foto: Edgar Tossijn
Kohnstamm Instituut doet onderzoek op het gebied van onderwijs, opleiding, opvoeding en jeugdhulp. Wij zijn gespecialiseerd in opdrachtonderzoek en komen voort uit de Universiteit van Amsterdam.