Van passend naar inclusiever onderwijs: is dat haalbaar?

Podcast aflevering 1
uit de serie “Vijf jaar passend onderwijs. Wel of niet geslaagd?”

Deze podcast is gemaakt door Lemke Kraan, in opdracht van het Kohnstamm Instituut.

Muziek: Hens Zimmerman

Elk kind dichtbij, met vriendjes en vriendinnetjes uit de buurt, naar school. Ook als een kind extra ondersteuning nodig heeft. Na de evaluatie van de Wet passend onderwijs stelde het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een nieuw doel: inclusiever onderwijs. Maar is de stap van passend naar inclusiever onderwijs wel haalbaar?

In 2020 is door zeven samenwerkende onderzoeksinstituten, waaronder het Kohnstamm Instituut, geëvalueerd wat de resultaten zijn van vijf jaar passend onderwijs. Dit onderzoek is uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, met subsidie van NWO.

In deze podcastserie kun je de belangrijkste conclusies beluisteren aan de hand van ervaringen van samenwerkingsverbanden, ouders en leraren.

Als je wilt weten of inclusiever onderwijs mogelijk is moet je eerst kijken naar wat passend onderwijs heeft opgeleverd.

In deze eerste aflevering van de podcastserie over passend onderwijs van het Kohnstamm Instituut onderzoeken we deze vraag.

Het doel van passend onderwijs is dat alle leerlingen een passende plek moeten krijgen op een school die past bij hun kwaliteiten en hun mogelijkheden. Dat kan op zowel een reguliere school als in het speciaal onderwijs zijn. Scholen bieden daarnaast extra hulp aan leerlingen die dit nodig hebben, zoals kinderen met leer- of gedragsproblemen.

Inclusiever onderwijs gaat een stapje verder. Leerlingen met en zonder ondersteuningsbehoeften zouden vaker samen dichtbij huis naar school moeten kunnen gaan. Guuske Ledoux, een van de hoofdonderzoekers die de evaluatie van passend onderwijs hebben uitgevoerd, vertelt in deze aflevering dat ze de doelstelling van het ministerie, inclusiever onderwijs, “op zijn minst wel erg ambitieus” vindt.

“Als je ziet wat zich nu in de praktijk voordoet: leerkrachten die zich overbelast voelen en speciaal onderwijs dat niet krimpt maar groeit, dan zijn we er nog niet naar op weg in ieder geval. We hebben er wel wat kanttekeningen bij geplaatst: ga nu niet het ene mooie begrip vervangen door het andere mooie begrip. En dit terwijl je de condities, de faciliteiten, de deskundigheid en alles wat ervoor nodig is nog niet hebt staan.”

In deze aflevering hoor ook je de ervaringen in het basisonderwijs van samenwerkingsverband Driegang. In de regio waarin Driegang het passend onderwijs op scholen organiseert zijn al flinke stappen gezet op het gebied van inclusiever onderwijs. Zo zijn er scholen waar leerlingen met verschillende ondersteuningsbehoeften onder een dak lessen volgen. Ook volgen leerlingen sommige lessen samen en zien ze elkaar op het schoolplein.

Driegang biedt daarnaast zogenaamde ‘arrangementen’ aan voor kinderen die tijdelijk niet naar school gaan omdat ze zijn vastgelopen in de klas. Een voorbeeld van zo’n arrangement is de time-outvoorziening op het Land van Remus in Groot-Ammers, Zuid Holland. Leerlingen werken daar in de tuin, doen klussen in het bos en bouwen nestkasten in de houtwerkplaats. Daarnaast krijgen de leerlingen ook les in de reguliere schoolvakken. Janine Vogel, leraar op het Land van Remus, merkte in haar klassen dat het bij deze groep leerlingen goed werkt als je afstapt van methoden en leerlijnen: “We leveren per leerling echt maatwerk om te kijken wat past.”

Wat zijn de ervaringen van ouders met passend onderwijs? En wat zijn de lessen die we kunnen trekken uit de ervaringen van leraren? Luister ook naar de andere twee afleveringen van deze podcastserie van het Kohnstamm Instituut over passend onderwijs.