Gebruik van data van observatieinstrument KIJK! in onderzoek

De bruikbaarheid van het observatieinstrument KIJK! in onderzoek

Het observatieinstrument KIJK! wordt in kindercentra en kleutergroepen van basisscholen breed ingezet om ontwikkeling van jonge kinderen in kaart te brengen. Voor gebruik in de praktijk bewijst het zijn dienst. Vraag is nu of de verzamelde gegevens ook voldoende valide en betrouwbaar zijn om te gebruiken in wetenschappelijk onderzoek. Omdat het bewerkelijk is om in onderzoek ontwikkelingsgegevens op kindniveau te verzamelen, zou het gebruik van gegevens die al in de praktijk beschikbaar zijn, uitkomst kunnen bieden.

Op basis van het databestand en interviews met betrokkenen hebben we de betrouwbaarheid en validiteit van het instrument onderzocht.

Betrouwbaarheid

De betrouwbaarheid van de verzamelde gegevens wordt beperkt doordat pedagogisch medewerkers zich bij het invullen van het observatieinstrument laten leiden door meer factoren dan alleen de geconstateerde gedragingen van de kinderen. Zo neigen ze ernaar een kind conform zijn of haar leeftijd te scoren. Ook observeren ze niet voor alle kinderen alle ontwikkelingslijnen. De betrouwbaarheid is onderzocht door test – hertest correlaties te berekenen. Deze waren in het algemeen hoog, maar lijken zoals gezegd medebepaald door de chronologische leeftijd van de kinderen.

Validiteit

Voor een goede bepaling van de validiteit is het nodig om de samenhang tussen scores uit KIJK! en een ander instrument met een soortgelijke meetpretentie te bepalen, bijvoorbeeld de scores op de categorie gecijferdheid en een rekentoets voor peuters. Een voorwaarde hiervoor is dat externe toetsgegevens beschikbaar zijn en op individueel niveau aan KIJK! data gekoppeld kunnen worden. Zulke externe toetsgegevens zijn momenteel niet beschikbaar en koppeling op individueel niveau blijkt niet mogelijk.

Ten slotte

Op basis van ons onderzoek moeten we concluderen dat de observatiedata die het instrument in het huidige gebruik oplevert, (nog) niet voldoen aan de wetenschappelijke eisen van betrouwbaarheid en validiteit. En een voorwaarde om ze te kunnen gebruiken is dat ze voor onderzoek ontsloten moeten kunnen worden. Ook dat lijkt, alleen al om AVG-technische redenen, lastig.

Het onderzoek werd uitgevoerd met subsidie van NRO, in het kader van het onderzoek naar Innovatiecentra vve.

Meer informatie

Veen, A., Meijer, J., Druten, L. van (2020). Gebruik van data van observatieinstrument KIJK! in onderzoek. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. Rapport 1048.

Contactpersoon: Annemiek Veen