Gebruik van tablets in de school

Verwachte effecten van tablets op motivatie van leerlingen vooralsnog beperkt

Aan de invoering van tablets in het basis en voortgezet onderwijs liggen zowel onderwijskundige (differentiatiemogelijkheden en onmiddellijke terugkoppeling) als pragmatische (logistieke) motieven ten grondslag. Directeuren en leerkrachten verwachten vooralsnog geen effecten op schoolprestaties, maar wel een positief effect op de motivatie van leerlingen. Het verwachte effect op motivatie bleek echter slechts bij één van de vier onderzochte applicaties daadwerkelijk op te treden.

Sinds de oprichting van enkele zogenaamde Steve Jobs scholen is er een discussie ontstaan over het nut van het gebruik van tablets in het onderwijs. Hierbij worden soms extreme standpunten ingenomen. Desalniettemin experimenteren veel scholen, zowel in het basis- als in het voortgezet onderwijs, met het gebruik van tablets. Dit was voor Kennisnet aanleiding om het Kohnstamm Instituut opdracht te geven onderzoek te doen naar percepties van schoolleiders en leraren omtrent tabletgebruik op school. Daarnaast werd het effect van vier applicaties voor verschillende vakken op de motivatie van leerlingen onderzocht.

Ervaringen geïnventariseerd, effect op motivatie gemeten

Zowel schoolleiders als leraren hebben we gevraagd naar redenen voor het invoeren van tablets en hun visie op het gebruik. Ook kwamen zicht op kosten en baten, draagvlak en betrokkenheid, en rendement aan de orde. Daarnaast is bij leerlingen het effect op de motivatie onderzocht van twee applicaties voor het vak Engels in het basisonderwijs, en applicaties voor Duits en rekenen in het voortgezet onderwijs. Voor het vak Engels was een motivatievragenlijst beschikbaar, voor Duits en rekenen zijn bestaande instrumenten aangepast.

Eerder effecten op motivatie, dan op prestaties verwacht

Uit de interviews kwam naar voren, dat men in het algemeen nog geen effecten van gebruikte applicaties op prestaties van leerlingen verwachtte, maar wel op de motivatie van leerlingen. Deze verwachting bleek maar beperkt uit te komen; slechts één applicatie, een app voor rekenen in het voortgezet onderwijs, bleek een positief effect op de motivatie van leerlingen te hebben. Bij twee applicaties voor het vak Engels in het basisonderwijs en een applicatie voor Duits in het voortgezet onderwijs werden geen positieve effecten op motivatie gevonden.

Inzet van tablets om maatwerk en differentiatie te kunnen bieden

Scholen zijn met tablets gaan werken om in het onderwijs beter aan te kunnen sluiten bij de moderne informatiemaatschappij, en meer maatwerk of differentiatiemogelijkheden te bieden. In het basisonderwijs ging het vaak om kleinschalige pilots; er werden relatief veel problemen met de infrastructuur gemeld. In het voortgezet onderwijs was de invoering gestructureerder en traden er minder infrastructurele problemen op.

Internationale aandacht voor ons onderzoek

Het onderzoek naar de effecten van tablets heeft ook Duitsland bereikt. Joost Meijer werd door Fabian Busch geïnterviewd voor de Süddeutsche Zeitung (16 april 2018).