Loopbanen van leraren in het voortgezet onderwijs
Hoe rollen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van leraren
Hoe rollen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van leraren
Boogaard, M., Glaudé, M., Schenke, W., Weijers, D., Snoek, M. (2018).
RAPPORT: 996 ISBN: 978-94-6321-059-1
Dat is de kernvraag van een onlangs afgerond onderzoek van het Kohnstamm Instituut en het lectoraat Leren & Innoveren van de Hogeschool van Amsterdam.
Voor een gezonde onderwijsarbeidsmarkt is een aantrekkelijk carrièreperspectief voor leraren nodig. Dat vraagt om een visie van werkgevers en vakbonden én om concrete ideeën over loopbaanpaden voor leraren. In het rapport doen we verslag van twee deelstudies naar loopbaanmogelijkheden voor leraren in het voortgezet onderwijs.
In de eerste deelstudie is een inventarisatie uitgevoerd naar de verschillende rollen die leraren vervullen in het voortgezet onderwijs in combinatie met hun lesgevende taken. Die rollen zijn divers: begeleiding van leerlingen, onderwijsontwikkeling, beleid en organisatie, ondersteuning van collega’s. Daarnaast vervullen leraren rollen buiten de school die gerelateerd zijn aan hun docentschap, zoals toetsontwikkeling en het meeschrijven aan methodes.
Vervolgens zijn 10 inspirerende schoolportretten geschreven. Centraal in die portretten staan de wijze waarop de school omgaat met de verschillende rollen van leraren en de relatie tussen die rollen en de professionalisering en loopbaanontwikkeling van leraren. De portretten zijn tot stand gekomen op basis van gegevens vanuit een docentvragenlijst en drie focusgroepgesprekken per school met zowel degenen die personeelsbeleid in hun portefeuille hebben, als met leraren zelf. De belangrijkste resultaten vanuit dit eerste deelonderzoek zijn bediscussieerd in een expertmeeting van de CAOP-Leerstoel Onderwijsarbeidsmarkt.
In deelstudie 2 is nagegaan in hoeverre loopbaanpaden in andere landen of andere sectoren ideeën kunnen opleveren voor het onderwijsloopbaanbeleid in het Nederlandse voortgezet onderwijs. De onderzoeksvraag voor deze deelstudie was: Wat kunnen we leren van ‘de buren’?
Via deskresearch en netwerkcontacten is gezocht naar relevante cases. Voor de arbeidsmarktsectoren vond selectie plaats op basis van vergelijkbaarheid naar startniveau (hbo), en arbeidsmarktcontext (semi-publieke beroepen, dreigend tekort). Op grond daarvan is gekozen voor de sectoren ‘verpleegkunde’ en ‘politie’. Voor beide sectoren is het loopbaanpadenbeleid beschreven. Voor een beeld van het loopbaanbeleid voor leraren in andere landen, zijn onderwijsexperts uit Polen en Slowakije uitgebreid bevraagd. Daarnaast zijn de bevindingen uit het recent verschenen Europese overzicht: ‘Teachers Careers in Europe: Access, Progression and Support’ (Eurydice, 2018), betrokken in de deelstudie.
In beide deelstudies is ingegaan op zowel de verticale als de horizontale groeimogelijkheden in de lerarenloopbaan. De ruime meerderheid van de leraren vervult inderdaad minstens één andere rol in de school. Verreweg de meesten ervaren die andere rollen als waardevol voor hun persoonlijke en professionele ontwikkeling en vinden dat het uitvoeren van die rollen hun beroep aantrekkelijker maakt. Er is echter nog weinig sprake van een relatie met loopbaanontwikkeling.
Het onderzoek heeft input gegenereerd voor de gedachtevorming van de sectortafel vo. De begeleiding was in handen van een klankbordgroep, bestaande uit medewerkers van VOION, de VO-Raad, CAOP, KVLO, en OCW.
Samenwerkingspartner: dr. Marco Snoek (Lector Leren & Innoveren, Hogeschool van Amsterdam)
Kohnstamm Instituut doet onderzoek op het gebied van onderwijs, opleiding, opvoeding en jeugdhulp. Wij zijn gespecialiseerd in opdrachtonderzoek en komen voort uit de Universiteit van Amsterdam.