Maatschappelijke Diensttijd in het onderwijs

MDT biedt jongeren tussen de 12 en 30 jaar de mogelijkheid om zich vrijwillig in te zetten voor de samenleving, hun talenten en vaardigheden te ontwikkelen en mensen buiten hun eigen leefwereld te ontmoeten. Omdat veel jongeren via het onderwijs bij MDT terecht komen én omdat MDT bijdraagt aan diverse onderwijsdoelen, vindt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) het belangrijk om de mogelijke rol van het onderwijs te onderzoeken bij het verder uitbouwen, verbeteren en toekomstbestending maken van MDT.

In opdracht van het ministerie hebben Oberon en Kohnstamm Instituut de verbinding tussen MDT en het onderwijs in kaart gebracht. Hoe betrokken is het onderwijs bij MDT-projecten? Wat zijn redenen en drempels om MDT op te nemen in het onderwijs? En hoe kan MDT structureel worden geïntegreerd in het onderwijs? Hieronder delen we de belangrijkste inzichten uit het onderzoeksrapport.

Betrokkenheid van het onderwijs bij MDT

Voor meer dan de helft van de MDT-projecten wordt samengewerkt met één of meer onderwijsinstellingen. De meeste onderwijsinstellingen kiezen voor MDT vanwege drie pijlers van MDT:

1. Iets doen voor de samenleving
2. Talentontwikkeling
3. Contact leggen met anderen buiten de eigen leefwereld

Tegelijkertijd ervaren onderwijsinstellingen ook drempels om deel te nemen aan MDT, zoals:

• extra werklast voor het onderwijsteam;
• beperkte ruimte voor MDT binnen het onderwijscurriculum;
• onvoldoende draagvlak binnen de organisatie.

Mogelijkheden voor inbedding in het onderwijs

Ondanks de ervaren drempels biedt het onderwijs diverse mogelijkheden om MDT te integreren in het onderwijs. Zo sluit MDT goed aan bij:

• burgerschapsonderwijs en Loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) in het mbo;
• maatschappelijke stages in het voortgezet onderwijs;
• trajecten gericht op arbeidstoeleiding in het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs;
• de Internationale Schakelklas.

Een groot deel van de onderwijsinstellingen koppelt MDT aan onderwijsdoelen en certificaten, terwijl andere instellingen bewust kiezen voor een meer vrijblijvende deelname van leerlingen en studenten aan MDT.

Voorwaarden voor een duurzame samenwerking

Een ruime meerderheid van de betrokkenen ziet mogelijkheden voor een duurzame samenwerking tussen MDT en het onderwijs. Belangrijke voorwaarden hiervoor zijn:

• eigenaarschap en draagvlak binnen de onderwijsteams;
• verankering van MDT in het curriculum en de schoolvisie;
• structurele financiering vanuit de overheid;
• een stabiel netwerk en langdurige samenwerking met maatschappelijke organisaties.

Meer informatie

Conijn, J., Carrión Braakman, I., De Vries, S., Carrilho, S., Van de Vrie, M., Klein, T. (2025). Duurzame verbinding tussen MDT en het onderwijs. Een onderzoek naar integratie van Maatschappelijke Diensttijd in het onderwijs. Amstelveen: Kohnstamm Instituut, Utrecht: Oberon.

Contactpersoon:
Judith Conijn

Samenwerkingspartner:
Oberon