Motiverend burgerschapsonderwijs in het mbo

In dit onderzoek stond het vormgeven van motiverend burgerschapsonderwijs in het mbo centraal.

Het belang van burgerschapsonderwijs in het mbo wordt breed gedragen. Maar hoe kun je dit als docent effectief vormgeven?

Docenten van vier mbo-instellingen vonden bestaande lesmethodes te theoretisch en onvoldoende verbonden met de beroepspraktijk. Hierdoor waren hun studenten weinig gemotiveerd voor burgerschapsvorming. Samen met onderzoekers werkten de docenten aan verbetering en verdere ontwikkeling van hun burgerschapsonderwijs. De studenten waren positief over de lessen. Bovendien raakten de studenten die deze lessen volgden, meer gemotiveerd voor burgerschapsonderwijs dan studenten die deze lessen niet volgden.

Ontwerpprincipes en handreiking met praktijkvoorbeelden

Bij het ontwikkelen van de lessen werden de volgende ontwerpprincipes toegepast om te komen tot motiverende lessen:

motiveren door het bieden van autonomie (bijvoorbeeld door het bieden van keuzemogelijkheden, en door te zorgen voor een duidelijke link met de toekomstige beroepspraktijk),

motiveren door het bieden van structuur (bijvoorbeeld via het formuleren van heldere doelen en het hanteren van een stapsgewijze opbouw),

motiveren door het stimuleren van sociale verbondenheid (bijvoorbeeld door samen nadenken over wat je ergens van vindt en waarom, en begrijpen dat woorden ertoe doen).

Met de ontwerpprincipes als leidraad werd een handreiking voor docenten samengesteld met verwijzing naar voorbeeldlessen.

Deze handreiking is hier te downloaden.

Onderzoek samen met vier ROC’s

Dit onderzoek werd mogelijk gemaakt door het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek. Het onderzoek bestond uit drie delen. In het eerste deelonderzoek werd bestaande literatuur over theorie en praktijk van burgerschapsonderwijs in het mbo in kaart gebracht en werden docenten, verantwoordelijke coördinatoren en teammanagers van de vier deelnemende mbo-instellingen bevraagd. In het tweede deelonderzoek gingen docenten samen met de onderzoekers aan de slag met het ontwikkelen van burgerschapslessen en didactische werkvormen. In het derde deelonderzoek werd de effectiviteit van de ontwikkelde lessen onderzocht met behulp van online vragenlijstonderzoek en groepsgesprekken met studenten van de deelnemende docenten en met een controlegroep. Belangrijk om te vermelden is dat de lessen als gevolg van corona online gegeven werden.

Meer informatie

Veen, I. van der., Coopmans, M., Gilde, J. ‘t, Buisman, M., Stigt, A. van, Vaessen, A. & Boogaard, M. M.m.v. Petit, R., Elshof, D., Daas, R. & Dijkstra, A.B. (2022). Motiverend burgerschapsonderwijs in het mbo. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. (Rapport 1092, projectnummer 20793, NRO dossiernummer 40.5.18540.066)

De lessen zijn ook geplaatst op burgerschapmbo.nl.

Zie ook:

Gilde, J. ‘t & Veen, I. van der (2022). Motiverend burgerschapsonderwijs in het mbo. Vaktijdschrift Profiel, 6, 8-9. https://www.profielactueel.nl/profiel-vakblad-over-mbo-onderwijs/

Samenwerkingspartners:

ROC Aventus
ROC Da Vinci
ROC Noorderpoort
ROC van Twente
Pedagogische en Onderwijswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam

Motiverend burgerschapsonderwijs in het mbo

Auteurs