Samenstelling van de klas en cognitieve en sociaal-emotionele uitkomsten
PROBO-onderzoek in de onderzoekslijn ‘Van voorschools tot en met groep 8: thema’s uit het onderwijsachterstandenbeleid onderzocht’
PROBO-onderzoek in de onderzoekslijn ‘Van voorschools tot en met groep 8: thema’s uit het onderwijsachterstandenbeleid onderzocht’
Klassen in het basisonderwijs kennen een heel divers leerlingenpubliek. In de klas kunnen veel of weinig achterstandsleerlingen, zorgleerlingen en/of excellente leerlingen zitten, in allerlei combinaties. Maar waar verwacht zou worden dat ‘ingewikkelde’ heterogene klassen met allerlei soorten leerlingen samengaan met lagere cognitieve en sociaal-emotionele uitkomsten, blijkt daar feitelijk geen sprake van te zijn, eerder (in lichte mate) het tegendeel.
Op basisscholen moeten leerkrachten aan meervoudige verwachtingen voldoen: zij moeten voor kinderen uit achterstandsgroepen (autochtoon en allochtoon) een passend aanbod creëren, maar ook voor kinderen met extra ondersteuningsbehoeften (‘zorgleerlingen’) of voor hoogbegaafde (‘excellente’) leerlingen. Klassen in het basisonderwijs zijn wat dit betreft zeer wisselend van samenstelling. Verondersteld kan worden dat een grote mate van diversiteit in de klas het voor leerkrachten moeilijker maakt om op de leerbehoeften van verschillende (groepen) kinderen in te gaan (adaptief onderwijs te geven). Als dat zo is, zou een grotere diversiteit samen moeten gaan met lagere onderwijsopbrengsten.
Met secundaire analyses op gegevens uit het grootschalige COOL5-18 cohortonderzoek is nagegaan welke samenhang er is tussen de diversiteit in de klassamenstelling en de cognitieve en sociaal-emotionele uitkomsten bij de kinderen. De diversiteit is daarbij gemeten met het aandeel achterstandsleerlingen, zorgleerlingen en excellente leerlingen afzonderlijk én met verschillende manieren om deze aandelen te combineren. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van de Programmaraad voor Beleidsgericht Onderzoek van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO).
De algemene uitkomst van het onderzoek is dat er maar weinig systematische effecten van de klassamenstelling van groep 5 of 8 op toetsscores voor Rekenen/wiskunde en Begrijpend lezen worden gevonden. Hetzelfde geldt voor de sociaal-emotionele variabelen cognitief zelfvertrouwen en taakmotivatie. En voor zover er al significante effecten worden gevonden, zijn deze erg klein.
Hieruit concluderen we niet dat het voor de leerkracht niet uitmaakt of hij/zij aan een homogene of juist heel diverse klas lesgeeft. Het kan wel degelijk nog zo zijn dat het voor leerkrachten lastiger is om aan sterk heterogene klassen les te geven en om verschillende groepen leerlingen tegelijkertijd van een passend aanbod te voorzien. Echter, ook als dat zo is, lijken leerkrachten er wel in te slagen om met een heel diverse klas vergelijkbare resultaten te bereiken als met een homogene klas. Voor de prestaties en overige onderwijsuitkomsten van de leerlingen blijkt de mate van heterogeniteit van de klas er niet of nauwelijks toe te doen.
Op enkele punten werden juist positieve (maar opnieuw kleine) relaties gevonden tussen heterogeniteit en onderwijsuitkomsten.
Het Kohnstamm Instituut doet onderzoek op het gebied van onderwijs, opleiding, opvoeding en jeugdhulp. Wij zijn gespecialiseerd in opdrachtonderzoek en komen voort uit de Universiteit van Amsterdam.
Wij gebruiken cookies uitsluitend om uw gebruiksgemak te vergroten en om het gebruik van de website te analyseren. Ons Privacybeleid.
OKWe may request cookies to be set on your device. We use cookies to let us know when you visit our websites, how you interact with us, to enrich your user experience, and to customize your relationship with our website.
Click on the different category headings to find out more. You can also change some of your preferences. Note that blocking some types of cookies may impact your experience on our websites and the services we are able to offer.
These cookies are strictly necessary to provide you with services available through our website and to use some of its features.
Because these cookies are strictly necessary to deliver the website, refuseing them will have impact how our site functions. You always can block or delete cookies by changing your browser settings and force blocking all cookies on this website. But this will always prompt you to accept/refuse cookies when revisiting our site.
We fully respect if you want to refuse cookies but to avoid asking you again and again kindly allow us to store a cookie for that. You are free to opt out any time or opt in for other cookies to get a better experience. If you refuse cookies we will remove all set cookies in our domain.
We provide you with a list of stored cookies on your computer in our domain so you can check what we stored. Due to security reasons we are not able to show or modify cookies from other domains. You can check these in your browser security settings.
We also use different external services like Google Webfonts, Google Maps, and external Video providers. Since these providers may collect personal data like your IP address we allow you to block them here. Please be aware that this might heavily reduce the functionality and appearance of our site. Changes will take effect once you reload the page.
Google Webfont Settings:
Google Map Settings:
Google reCaptcha Settings:
Vimeo and Youtube video embeds:
You can read about our cookies and privacy settings in detail on our Privacy Policy Page.
Privacy