Stimuleren van creatief vermogen en kritisch denken

Creativiteit en kritisch denken in lessen bevorderen, hoe doe je dat?

Hiermee is in het afgelopen schooljaar in 12 landen geëxperimenteerd, onder leiding van de OECD. In Nederland is dat gebeurd door docenten in het po en vo. Deze rapportage bevat de eerste resultaten van de OECD-studie Assessing progression in creative and critical thinking skills in education.

21ste-eeuwse vaardigheden zoals creatief vermogen en kritisch staan volop in de aandacht. Het idee is dat ze jongeren helpen om straks wendbaar en weerbaar te zijn in een steeds sneller veranderende samenleving. Maar hoe besteed je hier als docent aandacht aan in de les? En hoe kun je de voortgang van leerlingen in kaart brengen?

Internationaal raamwerk

In dit project bouwen we voort op eerder onderzoek van Spencer et al (2012) en Lucas et al (2013). We bouwen -samen met docenten- verder aan een internationaal raamwerk om creatief vermogen en kritisch denken in kaart te brengen. Creatief vermogen focust op het bedenken van ideeën en oplossingen, kritisch denken op vragen stellen en evalueren van ideeën en oplossingen. In dit project staan 3 deelvaardigheden centraal:

• Nieuwsgierig zijn: vragen stellen, op onderzoek uitgaan, dingen niet ‘zomaar’ voor waar aannemen en kijken naar alternatieve ideeën en meningen
• Vindingrijk zijn: spelen met mogelijkheden (nieuwe dingen uitproberen) en verbanden leggen (verschillende ideeën combineren)
• Delen/doen: bedenken of ontwerpen van nieuwe producten of oplossingen  en het beoordelen daarvan op inhoudelijke criteria.

Docenten aan de slag

In het eerste jaar van dit onderzoeks- en ontwikkelproject maakten docenten in het po (rekenen, groep 5) en vo (beeldende vakken, tweede klas) in een aantal stappen lessen die creativiteit en kritisch denken stimuleren. Er werd daarnaast gewerkt aan formatieve instrumenten (rubrics) die de voorgang van leerlingen in kaart brengen. Vakdidactici op het gebied van rekenen (SLO) en beeldende vakken (ILO/UvA) boden training en ondersteuning. Onderzoekers van het Kohnstamm Instituut hebben in kaart gebracht of het project uitvoerbaar is in de les.

Praktische toolkit

Dit project levert een praktische toolkit met lessen en formatieve toetsen voor docenten op. De OECD wil daarnaast met dit project  in kaart te brengen hoe (vakoverstijgende) vaardigheden zoals creatief vermogen en kritisch denken in internationaal vergeleken kunnen worden. Het uiteindelijke doel is om een meetinstrument te ontwerpen voor PISA. Dit onderzoek is een eerste stap in dat proces, dat in volgende schooljaren een vervolg krijgt.

Samenwerkingspartners:

ILO/UvA, SLO

Zie ook:

Projectwebsite van de OECD