Verkenning problematiek zorgopleidingen hbo/wo Caribische studenten
Gelijke kansen voor studenten afkomstig uit het Caribisch deel van het Koninkrijk?
Gelijke kansen voor studenten afkomstig uit het Caribisch deel van het Koninkrijk?
De Visser, M., Muskens, M., Van Helvoirt, D., Lourens, J., & Karssen, M. (2023)
RAPPORT: 23-15
Er zijn al enige tijd signalen dat studenten afkomstig uit het Caribisch deel van het Koninkrijk knelpunten ondervinden als het gaat om de toegankelijkheid van zorgopleidingen in het hoger onderwijs. Daarnaast zijn er signalen rondom personeelstekorten in de zorg in het Caribisch gebied. ResearchNed, KBA Nijmegen en Kohnstamm Instituut hebben in opdracht van OCW onderzocht welke knelpunten kandidaten, studenten en afgestudeerden op verschillende momenten tegengekomen. De opleidingen biomedische wetenschappen, geneeskunde, fysiotherapie, tandheelkunde, verloskunde en farmacie zijn meegenomen in het onderzoek.
Het verkennend onderzoek bestond uit een kwantitatief en een kwalitatief gedeelte. Met bestaande data van instellingen in het hoger onderwijs en het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) is onder andere het aantal aanmeldingen, toelatingen, behaalde diploma’s en “verworven” specialismen achterhaald. Daarnaast zijn er vragenlijsten afgenomen bij studenten en afgestudeerden om zicht te krijgen op de ervaringen van studenten met toelating en hun overwegingen om al dan niet terug te keren naar Caribisch gebied na afronding van hun opleiding. Ten slotte zijn ook interviews gehouden met professionals op de zes eilanden om informatie te verkrijgen over hun perspectief op de aansluiting tussen zorgopleidingen in Europees Nederland en de zorgpraktijk ter plekke. Ook zijn zij bevraagd over de mate waarin er sprake is van bestaande of dreigende personeelstekorten.
Er is sprake van een daling vanaf 2018 als het gaat om het percentage toelatingen tot een deel van de opleidingen. Dit zou erop kunnen wijzen dat door invoering van decentrale selectie als enige toelatingsroute een drempel opgeworpen wordt in de toegang tot numerus fixusstudies. Ook blijkt dat geneeskundestudenten afkomstig uit het Caribisch deel van het Koninkrijk in vergelijking met andere geneeskundestudenten minder vaak hun bachelordiploma behalen. En minder dan de helft van de Caribische studenten keert direct terug naar de Caribische eilanden na afstuderen, en ongeveer een kwart keert terug na het afronden van een specialisatie.
Geïnterviewden geven aan dat een goede voorbereiding en oriëntatie van belang is voor aankomend studenten. Daarnaast blijkt dat problemen met de Nederlandse taal een rol spelen zowel bij toelating als tijdens de opleiding. Er zijn ook financiële obstakels. Tegemoetkomingen (studiefinanciering) zijn tijdelijk en moeten worden terugbetaald wat soms bijna onmogelijk is met het salaris dat op de eilanden kan worden verdiend.
De decentrale selectie wordt beschouwd als een (extra) drempel voor studenten die uit de Cariben afkomstig zijn en een zorgopleiding willen volgen in Europees Nederland. Verschillende factoren spelen een rol bij de selectie waaronder taalproblemen, niet fysiek bij de selectieprocedure aanwezig kunnen zijn en moeilijkheden bij het opbouwen van een CV/ portfolio op de eilanden. Daarnaast benoemen respondenten moeite om een opleidingsplaats tot medisch specialist te bemachtigen vanwege cultuurverschillen en subjectiviteit in de toelating.
Caribische studenten zijn voorafgaand aan de studie gemotiveerd om naar de eilanden terug te keren en bij te dragen aan de zorg in het gebied. Een groot deel keert echter niet terug vanwege het verschil in carrière- en ontwikkelingsmogelijkheden tussen Europees Nederland en de eilanden en/of vanwege financiële redenen (verschil in salaris). De aansluiting tussen de opleidingen in Europees Nederland en de zorgpraktijk in het Caribisch gebied wordt over het algemeen als goed beoordeeld. Wel is er op de eilanden vooral behoefte aan generalisten, terwijl opleidingen in Europees Nederland toenemend gericht zijn op (sub-)specialisatie.
Er is veelal sprake van ervaren personeelstekorten, maar niet in alle gebieden en niet overal in dezelfde mate. Gesignaleerde knelpunten in het aantrekken van gekwalificeerd personeel hebben te maken met carrièreperspectief, wet- en regelgeving (onder andere rondom BIG en immigratie), salaris en de woon- en werkomstandigheden in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Oplossingsrichtingen die worden genoemd (en/of al worden toegepast) hebben te maken met het aantrekkelijk maken van het werken in het Caribisch gebied. Bijvoorbeeld door mensen al tijdens de opleiding op de eilanden te laten werken en/of stage te laten lopen, warme relaties te onderhouden tijdens de studie in Europees Nederland en het bieden van financiële ondersteuning bij terugkeer. In sterke mate worden oplossingsrichtingen daarnaast gezien in samenwerking en het beter borgen van opleidingscapaciteit voor mensen die in het Caribisch deel van het Koninkrijk willen werken. Het gaat dan om samenwerking tussen de eilanden onderling en samenwerking tussen (onderwijs- en/of zorg)organisaties in het Caribisch deel van het Koninkrijk en Europees Nederland.
De Visser, M., Muskens, M., Van Helvoirt, D., Lourens, J., & Karssen, M. (2023). Verkenning problematiek zorgopleidingen hbo/wo Caribische studenten. ResearchNed, KBA Nijmegen, Kohnstamm Instituut.
Contactpersonen:
Joanne Lourens
Merlijn Karssen
Samenwerkingspartners:
ResearchNed
KBA Nijmegen
Kohnstamm Instituut doet onderzoek op het gebied van onderwijs, opleiding, opvoeding en jeugdhulp. Wij zijn gespecialiseerd in opdrachtonderzoek en komen voort uit de Universiteit van Amsterdam.
Wij gebruiken cookies uitsluitend om uw gebruiksgemak te vergroten en om het gebruik van de website te analyseren. Ons Privacybeleid.
OKWe kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.
Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.
Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn om de website te leveren, heeft het weigeren ervan invloed op het functioneren van onze site. U kunt cookies altijd blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen en alle cookies op deze website geforceerd te blokkeren. Maar dit zal u altijd vragen om cookies te accepteren/weigeren wanneer u onze site opnieuw bezoekt.
We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.
We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.
We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt
Google Webfont Instellingen:
Google Maps Instellingen:
Google reCaptcha instellingen:
Vimeo en Youtube video's insluiten:
U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.
Privacy