Schrijfvaardigheid leerlingen basisonderwijs onderzocht

Goed kunnen schrijven is voorwaardelijk om zelfstandig deel te kunnen nemen aan het maatschappelijk leven. Het ontwikkelen van schrijfvaardigheid is bovendien van groot belang voor de cognitieve ontwikkeling van leerlingen. Daarnaast kunnen schrijven en schrijfonderwijs ten goede komen aan de leesvaardigheid van leerlingen.

Schrijfvaardigheid in beeld

Kohnstamm Instituut is samen met GION Onderwijsonderzoek, Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht en NHL Hogeschool deel van het consortium dat het peilingsonderzoek schrijfvaardigheid 2018-19 heeft uitgevoerd. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Inspectie van het Onderwijs. Het onderzoek biedt nodig inzicht in de kennis en vaardigheden van leerlingen aan het einde van het basisonderwijs (bo) en speciaal basisonderwijs (sbo). Bovendien brengt het de ontwikkeling van de leerlingprestaties in kaart over tijd. Het belang van het in kaart brengen van leerlingprestaties geldt natuurlijk voor alle leergebieden, maar in dit onderzoek is de schrijfvaardigheid onderzocht, als onmisbaar voor deelname aan het gehele onderwijs.  

Referentiekader voor taal

Op basis van de peiling Schrijfvaardigheid 2018-2019 in het basisonderwijs (bo) en speciaal basisonderwijs (sbo) rapporteren we voor het eerst over van schrijfvaardigheid in termen van de referentieniveaus. De referentieniveaus Nederlandse taal (en rekenen) geven aan wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Referentieniveaus zijn in 2010 geïntroduceerd om het niveau van taal en rekenen te verhogen en om drempels weg te nemen tussen verschillende onderwijssoorten. Alle referentieniveaus samen heten het referentiekader voor taal (en rekenen). Het referentiekader is een doorlopende leerlijn die van het primair onderwijs tot het beroepsonderwijs loopt. Binnen het referentiekader zijn er fundamentele niveaus en streefniveaus. Het fundamentele niveau is het niveau dat zoveel mogelijk leerlingen moeten beheersen op bepaalde momenten in hun schoolloopbaan. Het streefniveau is voor leerlingen die meer aankunnen. In het primair onderwijs heb je te maken met de fundamentele niveaus 1F en 2F en het streefniveau 1S.

Driekwart van groep 8-leerlingen behaalt fundamenteel referentieniveau

Uit de peiling blijkt dat 73% van de groep-8-leerlingen (bo) en 33% van de schoolverlaters (sbo) het fundamentele niveau 1F behaalt. Het streefniveau 1S/2F wordt door 28% van de bo-leerlingen en 9% van de sbo-leerlingen behaald.

Schrijfvaardigheid voldoet niet aan ambities commissie Meijerink

Deze prestaties zijn stabiel sinds 2009, maar ze passen, zeker waar het gaat om het streefniveau, niet bij de ambities die de commissie Meijerink formuleerde bij de introductie van de referentieniveaus (85% 1F en 65% 1S/2F aan het einde van het po).

Breed inzicht in schrijfonderwijs

De peiling geeft ook zicht op het schrijfonderwijs op de scholen, attituden en achtergrondkenmerken van leerlingen en leerkrachten, prestatieverschillen tussen leerlingen en scholen en de samenhang van de schrijfprestaties met kenmerken van leerlingen, leerkrachten en scholen.

Meer informatie

Projectleider: Prof. dr. R.J. (Roel) Bosker (RUG, GION Onderwijsonderzoek)

Opdrachtgever: Inspectie van het Onderwijs, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap