Een basis voor de toekomst!
Werkplaats Onderwijs en Onderzoek Oudenbosch (WOOO)
Subsidie Verbetering Basisvaardigheden voor ’t Markland College Oudenbosch
’t Markland College in Oudenbosch – een vo school in Brabant met een breed aanbod van praktijkonderwijs tot en met gymnasium – heeft in juni 2024 de subsidie Verbetering Basisvaardigheden ontvangen van het ministerie van OCW. Deze subsidie heeft als doel ervoor te zorgen dat elk kind goed kan rekenen, de Nederlandse taal beheerst, leert hoe men in Nederland met elkaar omgaat en het onderwijs verlaat met de benodigde digitale vaardigheden op zak. Onderzoekers van Kohnstamm Instituut en Universiteit Utrecht hebben samen met ’t Markland College Oudenbosch een plan van aanpak gemaakt voor schooljaar 2024/2025 en 2025/2026, waarbij gekozen is voor een werkplaats constructie.
Werkplaats Onderwijs en Onderzoek Oudenbosch (WOOO)
In werkplaatsen werken scholen en onderzoekers samen met als doel om op basis van wetenschappelijk onderzoek te komen tot verbetering en vernieuwing van het onderwijs. Binnen de werkplaats werken we met professionele leergemeenschappen (PLG’s), waarin docenten en onderzoekers samenwerken aan verschillende deelthema’s. Een professionele leergemeenschap (PLG) is een gemeenschap “met de capaciteit om het leren van alle professionals in de schoolgemeenschap te bevorderen en te behouden met het collectieve doel om het leren van studenten [hier: leerlingen] te verbeteren” (Bolam et al., 2005, p. 145, zoals geciteerd in Vescio et al., 2008, p. 81).
De WOOO bestaat uit 6 PLG’s. Aan elke PLG nemen 3 tot 8 docenten of medewerkers van ’t Markland College deel en één onderzoeker. Elke PLG heeft zijn eigen thema, te weten:
- Rekenen/wiskunde
- Taal
- Burgerschap
- Digitale geletterdheid
- Determinatie in de brede en verlengde brugklas
- Gedrag in de klas
Aanvullende thema’s die verweven worden in de verschillende PLG’s zijn differentiatie en formatief handelen, overgang po/vo, en gedeeld leiderschap en schoolcultuur.
De overkoepelende doelen van de PLG’s basisvaardigheden (rekenen/wiskunde, taal, burgerschap en digitale geletterdheid), zijn:
- Het ontwikkelen van een vakoverstijgend beleid per basisvaardigheid.
- Het professionaliseren van een coördinator voor elke basisvaardigheid en het docententeam op het gebied van het vakoverstijgend onderwijs.
Voor de PLG determinatie zijn de doelen:
- Het in kaart brengen van (de onderliggende mechanismen van) het determinatieproces in de onderbouw van ’t Markland College en de uitwerking hiervan op de kansengelijkheid, de schoolloopbaan en het sociaal-emotioneel functioneren van leerlingen.
- Het verbeteren van het determinatieproces met als doel gelijke kansen te bieden, de schoolloopbaan van leerlingen te optimaliseren en het sociaal-emotioneel functioneren van leerlingen te bevorderen.
Voor de PLG gedrag in de klas zijn de doelen:
- Het ontwikkelen van een aanpak om gedragsproblemen in de klas te verminderen.
- Het professionaliseren van een coördinator en het docententeam op het gebied van gedrag in de klas.
Tot slot kijken we in dit project ook naar de bijdrage van de (werkwijze in de) WOOO als het gaat om professionalisering van docenten, onderzoekende houding, en gedeeld leiderschap en schoolcultuur.
Werkwijze in de professionele leergemeenschappen
In de PLG’s wordt gebruik gemaakt van een cyclische aanpak die bestaat uit het verkennen en prioriteren van onderwerpen en speerpunten, verdieping van het onderwerp en analyse van de bestaande situatie, maken van een verbeterplan en activiteitenplan, uitvoeren van het plan en het monitoren van de opbrengsten, en het borgen van de resultaten (zie hier voor meer informatie). Deze cyclus wordt tweemaal doorlopen; één keer in 2024/2025 en één keer in 2025/2026. In de PLG’s wordt evidence-informed en kennisgedreven gewerkt; er wordt gebruik gemaakt van wetenschappelijke bronnen, onder andere uit de interventiekaart die beschikbaar wordt gesteld door OCW. De nieuwe aanpakken worden kleinschalig uitgeprobeerd, aangepast en vervolgens breder uitgezet in de hele school.
De opbrengsten van de nieuwe aanpakken worden op verschillende manieren in kaart gebracht, bijvoorbeeld door:
- het analyseren van toetsresultaten van leerlingen;
- vragenlijsten bij leerlingen en docenten op het gebied van sociaal-emotioneel functioneren, burgerschapsvaardigheden, en vaardigheden op het gebied van digitale geletterdheid ;
- interviews en focusgroepen bij leerlingen en docenten om de bruikbaarheid van de nieuwe aanpak te evalueren;
- observaties tijdens lessen en determinatievergaderingen om de huidige en nieuwe aanpakken te evalueren.
Beoogde opbrengsten WOOO
Met dit project beogen we de basisvaardigheden en gedrag in de klas van leerlingen op ’t Markland College en het determinatieproces te optimaliseren. Daarnaast is het professionaliseren van alle docenten op deze gebieden een belangrijk doel van dit project. Aan het einde van het project zal er een studiedag georganiseerd worden die open is voor andere scholen, onderzoekers en andere geïnteresseerden. Hier zullen de nieuwe aanpakken en bevindingen gepresenteerd worden. Ook zullen we de opgedane kennis delen via een vakpublicatie.
Projectleider en andere betrokkenen:
Janneke van de Pol (projectleider)
Marianne Boogaard
Claire Leprêtre
Luuk van Griensven
Annabel Vaessen
Merel de Wit
Anne van Leest (Universiteit Utrecht)
Sophie Oudman (Universiteit Utrecht)
Opdrachtgever: ’t Markland College Oudenbosch
Looptijd: tot 31-08-2026
KIckstart Basisvaardigheden
Uw school bepaalt, wij ondersteunen!
Met ons initiatief KIckstart Basisvaardigheden helpen we scholen die aan de slag willen met het verbeteren van de basisvaardigheden, bijvoorbeeld in het kader van de subsidieregeling Verbetering Basisvaardigheden, bij het opzetten van een projectplan of bij het uitvoeren van (onderzoeks)activiteiten.
Meer informatie vindt u hier.
Alvast beginnen? Ontdek het potentieel van uw school als PLG!
Wil je weten hoe uw schoolteam samenwerkt en hoe dit verder versterkt kan worden? De Scan School als Professionele Leergemeenschap (PLG) biedt een unieke kans om inzicht te krijgen in de samenwerking binnen uw team. Het helpt om krachten en verbeterpunten in kaart te brengen, zodat u als school gericht kunt groeien.
Waarom de Scan School als PLG?
- Korte vragenlijst: Invullen kost slechts 10 minuten per persoon.
- Voor het hele team: Iedereen draagt bij aan een compleet beeld.
- Overzichtelijke resultaten: Scores op de huidige en gewenste situatie gepresenteerd in een helder spinnenweb.
- Praktische adviezen: Concreet en direct toepasbaar voor uw team.
Met deze scan zet u een belangrijke stap richting een cultuur van samen leren, delen en ontwikkelen – de sleutel tot sterk onderwijs. Doe mee en maak van uw school een nog krachtigere leergemeenschap!
Meer weten? Scan School als PLG
Voor scholen in het primair onderwijs en voortgezet onderwijs.
