Alle scholen toegankelijk: een open deur?

In het Nederlandse funderend onderwijs – het basisonderwijs en voortgezet onderwijs – is er sprake van segregatie: al meerdere decennia zijn leerlingen op basis van migratieachtergrond en sociaaleconomische status zeer ongelijk over scholen verdeeld. Onderzoek laat zien dat woonsegregatie en schoolkeuzegedrag van ouders de voornaamste verklaringen zijn voor onderwijssegregatie. Daarnaast speelt de inrichting van het Nederlandse onderwijsstelsel een rol, met name vroege selectie en sterke differentiatie zijn kenmerken van het stelsel die bijdragen aan segregatie. De vraag die in het project ‘Toelatingsbeleid en toegankelijkheid in het funderend onderwijs’ is onderzocht, is of scholen zelf een bijdrage leveren aan onderwijssegregatie, expliciet of impliciet middels een bepaald toelatings- en/of toegankelijkheidsbeleid. Het doel van dit onderzoek was om inzicht te bieden in (informele) drempels die worden ervaren bij toelating tot de school dan wel de keuze voor een specifieke school en op het eventuele effect daarvan op de samenstelling van de leerlingenpopulatie van scholen.

Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, en uitgevoerd in een consortium bestaand uit Oberon, Kohnstamm Instituut, en KBA Nijmegen. Er is een opzet gekozen waarmee zowel breed (kwantitatief) als verdiepend (kwalitatief) het vraagstuk rondom toegankelijkheid en toelating in kaart is gebracht.

De opzet van het onderzoek bestaat uit:

• een literatuurstudie naar de huidige situatie rondom toelatingsbeleid en toegankelijkheid;
• een inhoudsanalyse van soorten toelatingsbeleid zoals beschreven in schoolgidsen op de website van 100 scholen (50 po/50 vo);
• interviews met 10 sleutelinformanten van relevante stakeholders (o.a. Onderwijsinspectie, PO-Raad, VO-Raad, gemeenten);
• een digitale vragenlijst onder schoolleiders van ruim 800 po/vo-scholen;
• een digitale vragenlijst bij ruim 6200 ouders;
• aanvullende telefonische interviews onder 5 scholen en 10 ouders;
• terugkoppeling en reflectie met stakeholders, schoolleiders en ouders.

 In het rapport worden de onderzoeksuitkomsten beschreven aan de hand van de vier thema’s die centraal staan: toelatingsbeleid, toegankelijkheid, de bezwaarprocedure voor ouders en effecten op de samenstelling van scholen.

Meer informatie:

Merlijn Karssen (projectleider vanuit KI)

Annabel Vaessen

Guuske Ledoux