Onderwijs Research Dagen 2023
Een overzicht van de presentaties die medewerkers van Kohnstamm Instituut gaven op de ORD.
BliksemBende
In deze rondetafelsessie staat het digitale tutoringprogramma de BliksemBende, gericht op leerlingen in groep 3 en 4, centraal. Het doel van het programma is om leerlingen op een effectieve, efficiënte en leuke manier te helpen om betere lezers te worden. De interventie-aanbieders (Rijksuniversiteit Groningen) en de onderzoekers (Kohnstamm Instituut) presenteren gezamenlijk hun plannen voor de inzet van het programma en het daaraan gekoppelde effectonderzoek in schooljaar 2023-2024. Collega’s uit onderzoek en praktijk zijn van harte uitgenodigd om feedback te geven op deze plannen.
Gelijke Onderwijskansen: drie aanpakken uit de Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam (WOA)
In dit symposium kijken we zowel naar de opbrengsten van het project Gelijke Onderwijskansen als naar de manier van werken in de Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam (WOA) waarin onderwijsaanpakken worden ontwikkeld en onderzocht in teams die bestaan uit onderwijsprofessionals (leerkrachten en schoolleiders), onderzoekers en studenten.
In het project Gelijke Onderwijskansen van de Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam zijn drie ‘onderwijsaanpakken’ ontwikkeld en geëvalueerd die gericht zijn op het verbeteren van de kansengelijkheid in het onderwijs. De focus van de aanpakken ligt bij: (a) Lesgeven vanuit hoge verwachtingen, (b) Werken met buitenschoolse kennisbronnen van leerlingen (Funds of Knowledge/Identity) en (c) Kans in Taal, een meertalige interventie.
Er is gewerkt vanuit een combinatie van praktijk- en ontwerpgerichte benaderingen: collaborative action research, educational design research en design-based implementation research. De ontwikkelde aanpakken zijn toegepast in verschillende onderwijscontexten om zicht te krijgen op bredere toepasbaarheid en randvoorwaarden. Er zijn kwalitatieve en kwantitatieve data verzameld om de uitvoerbaarheid en effecten in kaart te brengen.
Blended cursussen classificeren op basis van data uit de digitale leeromgeving
In deze posterpresentatie worden resultaten gedeeld over hoe kenmerken van blended cursussen samenhangen met tevredenheid en prestaties van studenten. Eerdere literatuur-, vragenlijst- en interviewstudies hebben aangetoond dat er veel verschillende interpretaties en ontwerpen van blended education zijn, zowel aan de UvA als in de literatuur. Om de relatie tussen blended course kenmerken en studentuitkomsten te onderzoeken, zijn eerst verschillende vormen van blended education aan de UvA in kaart gebracht. De clusters zijn vervolgens gerelateerd aan de tevredenheid en prestaties van studenten.
De resultaten dragen bij aan zowel een beter begrip van blended education, als aan gepersonaliseerde aanbevelingen voor docenten over het gebruik van de DLO.
Gelijke kansen in het onderwijs: drie meerjarige onderzoeken naar beleid van de gemeente Amsterdam
Drie lopende initiatieven van de gemeente Amsterdam die gericht zijn op het vergroten van de kansen van leerlingen in het po & vo zijn de Kansenaanpak, de Amsterdamse Familieschool en de Brede Brugklas Bonus.
Kohnstamm Instituut, UvA, HvA en O&S slaan de handen ineen om een symposium te organiseren waarin zij inzichten delen uit drie meerjarige onderzoeken naar deze Amsterdamse aanpakken. Hoewel elk onderzoek een andere aanpak heeft en tot andere inzichten leidt, is er samenhang tussen het beleid dat wordt onderzocht en de doelen die worden nagestreefd. Een centrale vraag bij dit symposium is: hoe kunnen scholen hun curriculum, schoolcultuur en schoolomgeving zo inrichten dat het bijdraagt aan gelijke kansen voor kinderen en jongeren?
Gelijke kansen, de rol van de leerkracht
Kansenongelijkheid en de groeiende prestatiekloof tussen leerlingen van verschillende etnische en sociaaleconomische achtergronden is een groeiend probleem in veel landen (Inspectie van het Onderwijs, 2021; Liu et al., 2021). Leerkrachten kunnen mogelijk een belangrijke rol spelen bij het in stand houden dan wel verkleinen van kansenongelijkheid. Leerkrachten interacteren namelijk voortdurend met leerlingen in de klas en deze interacties kunnen eraan bijdragen dat leerlingen in meer of mindere mate tot leren komen en zich thuis voelen op school. Leerkrachten kunnen al dan niet bewust onderscheid maken in de manier waarop zij interacteren met leerlingen met verschillende achtergrondkenmerken, door ze bijvoorbeeld veel of weinig keuzevrijheid te geven. Ook kunnen zij verschillen in de manier waarop ze omgaan met diversiteit in de klas, en de wijze waarop ze aansluiten bij het alledaagse leven van verschillende leerlingen. In dit papersymposium presenteren we vier papers rondom het thema kansengelijkheid die ieder vanuit een andere (theoretische) invalshoek meer inzicht geven in de rol van de leerkracht bij het bevorderen van gelijke kansen voor ieder kind.
Blended onderwijs aan de UvA: Een overzicht van mogelijkheden en kansen voor de toekomst
Deze paperpresentatie bespreekt de resultaten van een mixed-methods onderzoek naar de ervaringen van docenten en studenten met blended education aan de Universiteit van Amsterdam. De focus lag op hoe docenten on- en off-campus elementen in hun blended cursussen integreren; welke verschillen docenten zien in hun rol in blended cursussen versus niet-blended cursussen; en wat hun ondersteuningsbehoeften zijn op dit gebied. Dit is onderzocht middels een UvA-brede online vragenlijst. Daarnaast zijn binnen een kwalitatieve vervolgstudie beweegredenen voor keuzes in BO onderzocht, evenals wat docenten en studenten ervaren als effectieve en betekenisvolle vormen van BO.
Effectieve loopbaanoriëntatie en loopbaanbegeleiding (LOB) in het vmbo (2/3)
In het voortgezet onderwijs wordt de basis gelegd voor loopbaankeuzes, waarbij vooral vmbo’ers al op jonge leeftijd een beroepsrichting moeten kiezen. Hier is een belangrijke taak weggelegd voor scholen om activiteiten te organiseren die jongeren ondersteunen in het maken van passende loopbaankeuzes. Dit geldt in het bijzonder voor jongeren die van huis uit weinig steun krijgen of zelfs barrières ondervinden in het studie- en beroepskeuzeproces, wat vaker geldt voor jongeren uit gezinnen met een migratieachtergrond. In deze presentatie wordt de systematische literatuurstudie van Korpershoek e.a. (2022) gepresenteerd, gericht op het destilleren van effectieve elementen in loopbaanoriëntatie en –begeleiding (LOB) in binnen- en buitenland. Op basis van een analyse van studies gepubliceerd tussen 2000 en 2020 zijn 69 studies geïncludeerd. Er kwamen in grote lijnen zeven elementen naar voren: (1) verbinding leggen met de praktijk, (2) de leerling heeft een actieve rol, (3) samenhangend traject met betrokkenheid van de school, (4) reflectie, (5) ouders zijn betrokken, (6) omgaan met verwachtingspatronen en (7) vergroten van self-efficacy en beroepsinteresse via kennisverwerving. Over het algemeen werden geen differentiële effecten gerapporteerd voor leerlingen uit gezinnen met een migratieachtergrond. De meeste interventies bleken voor verschillende leerlinggroepen even effectief (er waren hooguit kleine verschillen).
Differentiatie door mbo-2 teams: praktijk, proces en opbrengsten
We presenteren de uitkomsten van een meerjarig praktijkgericht onderzoek naar differentiatie door mbo niveau-2 docententeams op verschillende (bol)-opleidingen. In dit onderzoek hebben docententeams nieuwe differentiatie-aanpakken ontworpen en geïmplementeerd in hun onderwijs.
Docenten van Regio College beschrijven de gedifferentieerde aanpak die ze binnen het onderzoeksproject ontwikkeld hebben. Onderzoekers van Kohnstamm Instituut en Oberon bespreken de resultaten met betrekking tot de hoofdvraag van het onderzoek: Wat zijn de opbrengsten van de nieuwe differentiatieaanpakken voor de zelfregulatie, motivatie en het studiesucces van studenten? De resultaten geven geen eenduidige ondersteuning voor positieve effecten van de gedifferentieerde aanpakken op deze studentuitkomsten. Mogelijke verklaringen voor dit resultaat zijn dat de nieuwe aanpakken binnen de looptijd van het onderzoek (en door corona) nog niet volledige geïmplementeerd waren en dat de geboden keuzevrijheid in de gedifferentieerde aanpakken voor sommige studenten juist belemmerend lijkt te werken.
