Vervolgonderzoek Amsterdamse Familie School

Wat is de meerwaarde van de Amsterdamse Familie School-aanpak in het primair en voortgezet onderwijs in Amsterdam? Dat is de hoofdvraag van het onderzoek dat Kohnstamm Instituut en HvA de komende jaren doen.

Verbinding tussen drie leefwerelden

De Amsterdamse Familie School werkt vanuit de gedachte dat kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen in een brede en rijke context, waarin de drie leefwerelden (school, thuis en buurt) met elkaar samenwerken en elkaar versterken. Hoewel de aanpak per school kan verschillen, werkt elke Amsterdamse Familie School in ieder geval aan het organiseren van een rijk aanbod voor kinderen op en rondom school, het betrekken van ouders/verzorgers bij de school en het bieden van toekomstperspectief voor (kwetsbare) gezinnen, onder andere via samenwerkingen in de wijk. Een belangrijk uitgangspunt hierbij is dat alle kinderen dezelfde kansen moeten krijgen om zich te kunnen ontplooien tot de beste versie van zichzelf.

Bevorderen van kansengelijkheid: steeds meer scholen haken aan bij de Amsterdamse Familie School

De aanpak betreft maatwerk; elke school ontwikkelt binnen een aantal pijlers haar eigen doelen en activiteiten en werkt aan de hand van verschillende thema’s aan het bevorderen van kansengelijkheid. De Amsterdamse Familie School-aanpak is in het schooljaar 2019/2020 van start gegaan met 8 PO-scholen en 2 VO-scholen. In opdracht van de gemeente Amsterdam hebben de Universiteit van Amsterdam, Kohnstamm Instituut en het lectoraat Armoede Interventies (HvA) tussen 2020 en 2023 een onderzoek uitgevoerd om in kaart te brengen in hoeverre deze vernieuwende, bottom-up aanpak leidt tot veranderingen op school-, kind- en gezinsniveau. De gemeente heeft de aanpak inmiddels uitgebreid met 17 PO-scholen en 6 VO-scholen. Daarnaast is het Samenwerkingsverband voortgezet onderwijs Amsterdam-Diemen aangehaakt met 7 VO-scholen.

Samenwerking Kohnstamm Instituut en lectoraat Armoede Interventies

Om het ontwikkelproces op de nieuwe en huidige Amsterdamse Familie Scholen te (blijven) monitoren, heeft de gemeente het lectoraat Armoede Interventies gevraagd om in samenwerking met het Kohnstamm Instituut de evaluatie van het ontwikkelproces tot en met de zomer van 2027 te continueren. De onderzoekers bundelen hiermee hun krachten; het lectoraat Armoede Interventies heeft de expertise op het gebied van armoede en het Kohnstamm Instituut op het gebied van onderwijs. Het doel van de evaluatie is om inzicht te krijgen in de ontwikkelingen op de Amsterdamse Familie Scholen om daarmee de meerwaarde van deze vernieuwende aanpak boven tafel te krijgen.

Doel en aanpak van het onderzoek

Het doel van onderzoek is om inzicht te krijgen in de ontwikkelingen op de Amsterdamse Familie Scholen en daarmee de meerwaarde van deze aanpak. Dit doen we door:

• Het in kaart brengen van het aanbod/interventies op de scholen;
• Het in kaart brengen van het implementatieproces en de uiteindelijke resultaten;
• Het destilleren van volgens betrokkenen (professionals, docenten, ouders/verzorgers en leerlingen) werkzame elementen.

Onderzoeksactiviteiten

Literatuurstudie
We starten het onderzoek met het ontwikkelen van een theoretisch kader met betrekking tot het bestrijden van armoede en het bevorderen van kansengelijkheid op scholen. 

Aanbodinventarisatie
De gemeente heeft twee keer per jaar individuele gesprekken (in januari en juni) met de schoolleiding/de projectleiding van alle Amsterdamse Familie Scholen. Wij analyseren jaarlijks deze verslagen. 

Vragenlijst
Jaarlijks leggen we een vragenlijst voor aan de bij de Amsterdamse Familie School-betrokken professionals (zoals schoolleiding, medewerker buurtteam/OKT, etc.). Hiermee monitoren we de vorderingen die scholen maken om kansengelijkheid te bevorderen. 

Focusgroepen
Elk jaar houden we op vijftien scholen groepsinterviews met leraren en professionals die betrokken zijn bij AFS, met als doel de resultaten uit de vragenlijst te duiden. 

Het eindrapport verschijnt in 2028.

Projectleider en andere betrokkenen:
Kohnstamm Instituut
Merel de Wit
Annabel Vaessen

Hogeschool van Amsterdam
Jodi de Wit

Opdrachtgever: Gemeente Amsterdam

Looptijd: 2024 – 2028

Zie ook: Eindrapport onderzoek Amsterdamse Familie Scholen (evaluatie 2019-2023)