Kennisbenutting door docenten in het hoger onderwijs
Hoe komen docenten in het hoger onderwijs aan hun kennis over het bevorderen van studievoortgang?
Hoe komen docenten in het hoger onderwijs aan hun kennis over het bevorderen van studievoortgang?
Over studievoortgang in het hoger onderwijs is al veel kennis beschikbaar. Maar docenten, opleidingen en onderwijsinstellingen maken nog niet altijd gebruik van de kennis die onderzoek heeft opgeleverd. Om kennis uit onderzoek beter vindbaar, bereikbaar en toepasbaar te maken, is het zinvol eerst beter in beeld te krijgen hoe kennisbenutting nu eigenlijk precies tot stand komt in de praktijk van het hoger onderwijs (hbo en wo) in Nederland. Dit was voor de Expertgroep Toegankelijkheid Hoger Onderwijs (ETHO) de aanleiding voor een onderzoeksopdracht met als hoofdvraag: In hoeverre en op welke manier verwerven professionals in het hoger onderwijs kennis over het faciliteren van studievoortgang? In hoeverre passen zij die kennis toe in hun onderwijspraktijk? Hoe kan kennisbenutting door docenten in het hoger onderwijs worden vergroot?
Er zijn drie deelstudies uitgevoerd om de onderzoeksvraag te beantwoorden: een literatuurstudie, een survey en een reeks interviews. De literatuurstudie heeft 25 relevante onderzoeken opgeleverd over factoren die docenten stimuleren of belemmeren om kennis te vinden en toe te passen. Verder is een korte, online vragenlijst uitgezet via Flitspanel, die door ruim 200 hbo- en wo-docenten is ingevuld. Daarnaast is via een reeks interviews aan 51 docenten van verschillende hbo- en wo-opleidingen gevraagd hoe zij kennis opdoen over het faciliteren van studievoortgang van studenten en hoe zij deze kennis benutten.
Kennisverwerving over het faciliteren van studievoortgang heeft over het algemeen geen heel hoge prioriteit voor docenten in het hoger onderwijs. Als docenten toch op zoek gaan naar kennis, doen ze dat, volgens de literatuur, vooral als zij stuiten op urgente praktijkproblemen. De antwoorden van docenten in de survey en interviews zijn daarmee in lijn. De meest genoemde aanleidingen zijn tegenvallende studieresultaten, verbeterpunten uit evaluaties en lopende innovaties binnen de opleiding.
Een belangrijke verklaring voor de geringe mate waarin docenten hun kennis over studievoortgang actief uitbreiden, is de werksituatie: er is (te) weinig tijd en facilitering voor. In het wetenschappelijk onderwijs komt daarbij dat onderzoek hoger gewaardeerd wordt dan onderwijs.
Uit zowel de literatuur- als de empirische studies komt naar voren dat docenten gebruikmaken van een breed spectrum van kennisbronnen. Maar de populairste manier om kennis over studievoortgang te verwerven is kennisoverdracht door collega’s en vakgenoten. Gesprekken met collega’s in zowel informele contexten als meer formele contexten, zoals teamvergaderingen of studiedagen, ervaren docenten namelijk als de meest laagdrempelige manier van kennisoverdracht.
Daarnaast gaan docenten niet altijd gericht op zoek naar bepaalde kennis of inzichten, maar krijgen ze ook regelmatig kennis aangereikt. Plekken waar docenten kennis aangereikt krijgen zijn bijvoorbeeld: de (docenten)netwerken waarin zij actief zijn, onderwijsdiensten (Centers for Teaching & Learning), gesprekken met collega´s en nieuwsbrieven of LinkedIngroepen waarbij zij zijn aangesloten.
Onderbouwde kennis die goed aansluit bij de specifieke onderwijscontext van de docent leidt het vaakst tot daadwerkelijke toepassing ervan. Daarbij geldt dat vooral tijd en faciliteiten om zich samen met collega’s te verdiepen in onderzoekskennis en om die kennis te vertalen naar de eigen onderwijspraktijk, van belang zijn om te komen tot daadwerkelijke kennisbenutting.
Het onderzoek levert een aantal kansrijke ingangen op voor onderzoekers en onderwijskundigen om kennisbenutting op het gebied van facilitering van de studievoortgang te bevorderen:
Boogaard, M., Lalihatu, E.S. & Conijn, J. (2024). Kennisbenutting door docenten in het hoger onderwijs: een literatuurstudie. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. Rapport 1127.
Boogaard, M., Lalihatu, E.S., Conijn, J., Wertwijn, T., Elshof, D. & Vaessen, A. (2024). Hoe komen docenten in het hoger onderwijs aan hun kennis over het bevorderen van studievoortgang? Survey en interviews over kennisbenutting. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. Rapport 1128.
Contactpersonen:
Marianne Boogaard
Esmée Lalihatu
Zie ook:
Boogaard, M., Conijn, J. (2022). Kennisbehoeften toegankelijkheid hoger onderwijs. Een inventarisatie. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. Rapport 1087.
Handreiking voor onderzoekers
Deze handreiking is voor onderzoekers die kennis willen delen over het faciliteren van studievoortgang in het hoger onderwijs. De adviezen zijn gebaseerd op de inzichten uit het onderzoeksproject ‘Kennisbenutting door docenten in het hoger onderwijs’. De ideeën in deze handreiking zijn vooral van de docenten die meededen aan het onderzoek afkomstig. Zij beschreven hoe, waarom en waar zij de kennis zoeken (en vinden) die zij nodig hebben én wanneer die kennis impact heeft op hun onderwijspraktijk.
Handreiking voor onderwijskundige professionals
Deze handreiking is gemaakt voor onderwijskundige professionals zoals onderwijskundig adviseurs, docentopleiders, trainers en opleidingsmanagers in het (hoger) onderwijs die kennis over het faciliteren van studievoortgang willen delen met docenten. Ook hier zijn de ideeën in de handreiking vooral afkomstig van de docenten die meededen aan het onderzoek.
Samenvatting
Deze publiekssamenvatting komt in enkele pagina’s tot de kern van de inhoud van de volledige onderzoeksrapporten. Het geeft de belangrijkste conclusies weer en wijst op kansrijke ingangen voor het vergroten van kennisbenutting door docenten in het hoger onderwijs.
Podcast:
In de vierde aflevering van de podcast ‘In gesprek met …’ vertelt Esmée Lalihatu over dit onderzoek. Aan Iris Bollen legt zij uit welke aanleidingen ervoor zorgen dat docenten op zoek gaan naar kennis. Esmée vertelt ook welke kennisbronnen docenten het vaakst raadplegen en aan welke kenmerken een kennisproduct idealiter moet voldoen. Vervolgens beschrijft ze een aantal aanbevelingen waarmee onderzoekers de benutting van de opbrengsten van hun onderzoek kunnen vergroten.
Kohnstamm Instituut doet onderzoek op het gebied van onderwijs, opleiding, opvoeding en jeugdhulp. Wij zijn gespecialiseerd in opdrachtonderzoek en komen voort uit de Universiteit van Amsterdam.
Wij gebruiken cookies uitsluitend om uw gebruiksgemak te vergroten en om het gebruik van de website te analyseren. Ons Privacybeleid.
OKWe kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.
Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.
Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn om de website te leveren, heeft het weigeren ervan invloed op het functioneren van onze site. U kunt cookies altijd blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen en alle cookies op deze website geforceerd te blokkeren. Maar dit zal u altijd vragen om cookies te accepteren/weigeren wanneer u onze site opnieuw bezoekt.
We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.
We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.
We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt
Google Webfont Instellingen:
Google Maps Instellingen:
Google reCaptcha instellingen:
Vimeo en Youtube video's insluiten:
U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.
Privacy